Lübben/Lubin i Dolne Łużyce
W Lübben/Lubinie, powiatowym mieście okręgu „Dahme-Spreewald“ (skrót: LDS), zauważa się z podziwem charakterystyczną fasadę pałacu renesansowego, być może zwiedza słynną salę herbową, spaceruje przez wypielęgnowaną wyspę zamkową i kieruje się do portu dla jazdy w czółnie. Niektórzy goście zatrzymują się przy pomniku Paul-Gerhardta i przy kościele nazwanego od tego twórcy pieśni liturgicznych (1607-1676). Gerhardt działał tu ostatnie siedem lat życia jako archidiakon. Kto się nie rozejrzy w muzeum miasta i regionu, ten nie zapozna skomplikowanej historii Lübben.
Stolica marchii Dolnołużyckiej
Tutaj miał swoją siedzibę landwójt i obradowały przeważnie sejmy krajowe stanów Dolnych Łużyc, a wcześniejszą siedzibą landwójtów był zamek Bibersteinów w Żarach. I tak powstała marchia – najpierw zwana „Marchią Łużycką” – w roku 955 jako „najbardziej na wschód kresowa prowincja w państwie wschodnich Franków“, jak twierdzi WIKIPEDIA. Pojęcie „Dolne Łużyce“ stało się powszechne dopiero od XIV w.
Marchia zmieniała wielokrotnie swą przynależność; była częścią korony czeskiej pod Luksemburczykami (1376-1526) albo Habsburgami (do 1638 r.) i rządzona ostatecznie przez Wettinów. Po kongresie wiedeńskim w 1815 r. rozwiązana i wraz z Dolnymi Łużycami włączona do Królestwa Pruskiego.
Nazwa „Łużyce Dolne“ dla regionu pomiędzy Bobrem, Czarną Elstrą i Dahme przetrwało Rzeszę Niemiecką i „Okręg Cottbus“ (1952-1990). Jej wschodnia część – należąca od 1945 r. do Polski– odpowiada w istocie „Ziemi Żarskiej“ na wschód od Nysy powiatowi żarskiemu. Miasto Żary zwie się dumnie „stolicą polskich Łużyc“, czym łączy wielosetletnią wspólną tożsamość i kulturę. Miasto Sorau leżało najbliżej granicy prusko-śląskiej, czyli brandenbursko-śląskiej na wschód od Kunzendorf/ Kunic.
„Odporniak“ nazywana jest wieża obronna przy murze miejskim. Dawne miejsce obradów “stanów krajowych“ – obok zamku i kościoła szczególny klejnot architektoniczny.
Ziemia żarska – Urlich Winz
